طراحی و روان سنجی ابزار سنجش سلامت روان زنان میان سال

با افزایش تعداد زنان میان سال و آسیب پذیرتر شدن این دوره به علت فزونی یافتن تغییرات و نقش ها ی زنان در خانواده و جامعه، توجه به سلامت روان این گروه اهمیت بیشتری یافته است. در این راستا اولین قدم، بررسی وضعیت موجود سلامت روان این قشر است. لذا نیاز به یک ابزار روا، پایا و مناسب با ویژگی های این دوره سنی و منطبق با فرهنگ جامعه داریم. مطالعه حاضر با هدف طراحی و روان سنجی ابزار سنجش سلامت روان زنان میان سال انجام شده است. این مطالعه با رویکرد ترکیبی اکتشافی متوالی در دو مرحله انجام گرفت. در مرحله اول با یک رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحلیل محتوا، مفهوم سلامت روان زنان میان سال تبیین گردید. این مرحله با انجام 23 مصاحبه بدون ساختار با زنان میان سال کاشانی که با حداکثر تنوع به صورت تدریجی تا رسیدن به اشباع اطلاعات انتخاب شده بودند، صورت گرفت. هم زمان با نمونه گیری، تجزیه و تحلیل با روش آنالیز محتوای قراردادی طبق مراحل هشتگانه آنالیز ژانگ انجام شد. در مرحله دوم، با توجه به تعاریف نظری و عملیاتی بر آمده از تحقیق در مرحله اول، ابزار سلامت روان زنان میان سال استخراج و با یک مطالعه کمی به روش متدولوژیک مورد روانسنجی قرارگرفت. روان سنجی ابزار از طریق روایی صوری، محتوایی، سازه، ملاک و پایایی از طریق همسانی درونی و ثبات به طریق آزمون مجدد صورت گرفت. جهت تعیین اعتبار ملاک از ابزار سلامت عمومی ghq28 استفاده گردید. روایی سازه از طریق تکمیل پرسشنامه توسط 450 زن میان سال کاشانی با استفاده از تحلیل عاملی انجام شد. از تحلیل داده ها 5 درونمایه مشتمل بر رشد یافتگی، پر بها تر شدن سلامت، نیاز به تکریم، دغدغه های زندگی و تنیدگی های جسمی و روانی پدیدار گشت که منجر به تعریف زمینه ای مفهوم سلامت روان زنان میان سال شد که عبارت از "دستیابی به رشد یافتگی، تکریم و پر بها شدن سلامت توام با کاهش یافتن تنیدگی های جسمی و روانی و دغدغه ها ی دوران میان سالی است." یافته نشان داد، پنج عامل اول بیشترین واریانس را (02/46 %) بخود اختصاص دادند. 58 گویه در 5 عامل شکل گرفت که شامل رشد معنوی و روانی، توجه به سلامت، نیاز به توجه و تکریم، احساس کفایت و دغدغه ها و استرس های جسمانی و روانی بوده است. ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شده جهت تعیین همسانی درونی برای کل ابزار 946/0 بوده است. ضریب همبستگی پیرسون در آزمون باز آزمایی برای دو آزمون حاکی از پایایی مناسب (787/0 با 01/0(p< ابزار می باشد. ضریب همبستگی پیرسون محاسبه شده جهت تعیین اعتبار ملاک تایید کننده (709/0 با 01/0p<) همبستگی بالای دو ابزار بوده است. ابزار سلامت روان زنان میان سال با 58 گویه، برگرفته شده از جامعه که از روان سنجی مناسبی بر خوردار می باشد و قابلیت بکارگیری آسان در مراکز بهداشتی، درمانی، مشاوره ای، علمی و پژوهشی را دارا می باشد. کادر درمان در بالین، عرصه های بهداشتی، مشاوره ای، پژوهشی و مدیریتی می توانند از این ابزار جهت ارتقا سلامت روان زنان میان سال استفاده نمایند.